Ερευνητικό έργο

1992 – σήμερα

Παράγω ερευνητικό έργο συνεργαζόμενος με ομάδα ερευνητών του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Παν/μίου Πατρών καθώς και με ερευνητές άλλων ελληνικών και διεθνών πανεπιστημίων. Οι ερευνητικές μου δραστηριότητες την περίοδο αυτή εστιάζονται στις ακόλουθες γενικές κατευθύν­σεις:

(α) Μελέτη των επιστημολογικών και διδακτικών διαστάσεων του μετασχηματισμού της επιστημονικής γνώσης σε σχολική γνώση φυσικών επιστημών και ανάπτυξη αντίστοιχου διδακτικού υλικού. Στο πλαίσιο της κατεύθυνσης αυτής, μελετώνται οι όροι και οι διαδικασίες που καθιστούν δυνατό το μετασχηματισμό της γνώσης των φυσικών επιστημών σε σχολική γνώση στις διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες και ιδιαίτερα στη βαθμίδα της προσχολικής εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, διερευνάται η επιστημολογική εγκυρότητα, η ψυχολογική συμβατότητα και το εκπαιδευτικό πλαίσιο του διδακτικού μετασχηματισμού διαφόρων εννοιών των φυσικών επιστημών (ενέργεια[1], χρόνος, τριβή, πίεση) σε ήδη υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα ή στα πλαίσια αναπτυξιακών ερευνών οι οποίες οδηγούν στο σχεδιασμό νέων αναλυτικών προγραμμάτων και κατασκευή διαφόρων μορφών διδακτικού υλικού. Με βάση μια τέτοια ερευνητική μεθοδολογία μπορεί κανείς να αναλύσει, σχεδιάσει, εφαρμόσει και αξιολογήσει την εσωτερική συνέπεια και την αποτελεσματικότητα της δομής, του εννοιολογικού περιεχομένου και των διδακτικών δραστηριοτήτων της σχολικής εκδοχής της επιστημονικής γνώσης σ’ ένα αναλυτικό πρόγραμμα. Στα πλαίσια της ίδιας κατεύθυνσης μελετώνται η φύση και τα χαρακτηριστικά των λεγόμενων μη τυπικών μορφών εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες, και ιδιαίτερα αυτών που σχετίζονται με τα μουσεία φυσικών επιστημών και τεχνολογίας, όπου ο μετασχηματισμός της γνώσης επιτυγχάνεται μέσω του συνδυασμού δύο διαφορετικών μηχανισμών διάδοσης της επιστημονικής γνώσης: της εκλαΐκευσης και του διδακτικού μετασχηματισμού.

(β) Μελέτη και ανάπτυξη μοντέλων εκπαίδευσης / κατάρτισης / επιμόρφωσης στη διδακτική και διδασκαλία των φυσικών επιστημών για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο της κατεύθυνσης αυτής, επιχειρείται, κατ’ αρχάς, η ανάπτυξη εργαλείων κατάλληλων για τη διάγνωση, ανάλυση και αξιολόγηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών σε θέματα σχετικά με την καθημερινή εκπαιδευτική πράξη της διδασκαλίας των φυσικών επιστημών. Σ’ ένα δεύτερο στάδιο, αναπτύσσονται και αξιολογούνται επιμορφωτικά μοντέλα που έχουν ως στόχο την αξιοποίηση και αλλαγή των αντιλήψεων των εν δυνάμει ή/και εν ενεργεία εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών προς σύγχρονες κατευθύνσεις όπως αυτή της εποικοδομητικής προσέγγισης της διδασκαλίας και μάθησης των φυσικών επιστημών.

(γ) Μελέτη των νοητικών παραστάσεων που έχουν οι μαθητές για τα φυσικά φαινόμενα και τις έννοιες φυσικών επιστημών πριν, κατά και μετά τη διδασκαλία. Στο πλαίσιο της κατεύθυνσης αυτής, μελετώνται οι νοητικές παραστάσεις τις οποίες συγκροτούν οι μαθητές διαφόρων βαθμίδων της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα στη βαθμίδα της προσχολικής εκπαίδευσης, σε σχολικό περιβάλλον, όταν προσπαθούν να περιγράψουν, να ερμηνεύσουν ή να προβλέψουν διάφορες πτυχές φυσικών φαινομένων. Πιο συγκεκριμένα, διερευνάται το περιεχόμενο και η εξέλιξη των νοητικών παραστάσεων που συγκροτούν οι μαθητές για την επιστημονικά θεμελιώδη και κοινωνικά ενδιαφέρουσα έννοια της ενέργειας. Διερευνάται, επίσης, η συσχέτιση των παραστάσεων αυτών με τον γραμμικό αιτιακό συλλογισμό, (ή, αλλιώς, του νοητικού μοντέλου «πηγής – δράσης – αποδέκτη») αφ’ ενός ως προς το εύρος και την πολυπλοκότητα του φαινομενολογικού πεδίου εφαρμογής τους και αφ’ ετέρου ως προς το επίπεδο διδασκαλίας της έννοιας. Το ερευνητικό έργο της περιόδου αυτής έχει καταγραφεί σε δημοσιεύσεις και έχει ανακοινωθεί σε επιστημονικά συνέδρια που παρουσιάζονται στον επισυναπτόμενο κατάλογο δημοσιεύσεων / ανακοινώσεων.

• Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιούμαι ιδιαίτερα στον χώρο της Μουσειολογίας των Φυσικών Επιστημών δίδοντας έμφαση (α) στη διερεύνηση της γνωστικής προόδου παιδιών (κυρίως της βαθμίδας της προσχολικής εκπαίδευσης) τα οποία συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα που απαιτούν τη συνεργασία σχολείου και μουσείου φυσικών επιστημών/τεχνολογίας, (β) στη διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους εμπλέκεται η Ιστορία των φυσικών επιστημών στην ανάπτυξη εκθεσιακού υλικού και στο σχεδιασμό εκπαιδευτικών περιβαλλόντων στο μουσείο φυσικών επιστημών/τεχνολογίας και (γ) στη διερεύνηση της δυνατότητας εισαγωγής στοιχείων των φυσικών επιστημών ως μουσειογραφικού και διδακτικού μετασχηματισμού της σύγχρονης επιστημονικής γνώσης στο αρχαιολογικό μουσείο. Στα πλαίσια αυτά, αναπτύσσεται, τον τελευταίο χρόνο, εποικοδομητική συνεργασία με το εμβληματικό εργαστήριο GREM (Groupe de Recherche sur l’Éducation et des Musées) του Université du Québec à Montréal στον Καναδά (Διευθύντρια εργαστηρίου: Καθηγήτρια A. Meunier).

 

1980 – 1991

Παρήγαγα ερευνητικό έργο συνεργαζόμενος με ομάδα ερευνητών του εργαστηρίου Εποπτικών Μέσων και Μεθόδων Διδασκαλίας (Ε.Μ.Μ.Δ.) του Φυσικού Τμήματος του Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσ/νίκης. Έλαβα μέρος στα ερευνητικά προγράμματα «Ανάπτυξη και διερεύνηση μεθόδων και μέσων διδασκαλίας της Φυσικής» και «Μελέτη των προβλημάτων παρανόησης των σπουδαστών σε σχέση με τις έννοιες του Ηλεκτρισμού και της Μηχανικής». Από το 1986, συνεργάστηκα, επίσης, με ομάδα ερευνητών του εργαστηρίου LIREST του Παν/μίου Paris 7 (Jussieu) καθώς και με την δι­ευθύντρια έρευνας στο CNRS Α. Tiberghien. Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητικές μου δραστηριότητες την περίοδο αυτή εστιάστηκαν στις ακόλουθες γενικές κατευθύν­σεις: (α) Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση διδακτικών μέσων και μεθόδων διδα­σκαλίας των φυσικών επιστημών στην υποχρεωτική, κυρίως, εκπαίδευση, (β) Μελέτη των νοητικών παραστάσεων που έχουν οι μαθητές για τα φυσικά φαινόμενα και τις έννοιες φυσικών επιστημών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διδασκαλία. Το ερευνητικό έργο της περιόδου αυτής έχει καταγραφεί σε δημοσιεύσεις και έχει ανακοινωθεί σε επιστημονικά συνέδρια που παρουσιάζονται στον επισυναπτόμενο κατάλογο δημοσιεύσεων / ανακοινώσεων.